Cynisme kan niet worden gepasteuriseerd

In een heel enkel geval houdt cynisme je op de been. En hoewel de etymologie van een woord ons soms ideeën geven wil over de achtergrond ervan, ligt het in dit geval niet erg voor de hand de link met hondjes te leggen.

Dat neemt allerminst weg dat cynisme problematische kanten heeft, maar belangrijker, dat het als attitude (of “levensneiging”) eigenlijk geen toekomst heeft. Of in ieder geval niet houdbaar is.

Als dit blog een aanzet tot een betere denkhouding pretendeert te zijn, zou het wel een beetje vreemd zijn als dit tegen een cynische gedachtenachtergrond zou plaatsvinden. Toch?

Wat betekent dan een titel als “Je weet het immer nooit?”

Paul Feyerabend, cf. dramatis personae, die vlak na het schrijven van zijn autobiografie overleed, noemde het Killing Time. Waar doelde hij hier op? In eerste instantie denke men aan zijn frivole, maar serieuze bijdrage aan de wetenschapsfilosofie, die door de wetenschappende populatie overigens niet goed op waarde geschat koan worden. Maar in tweede instantie?

Als we lezen dat Sook droogjes opmerkte dat hij boven alles overtuigd was geraakt was van zijn gebrek aan kennis, is de claim van zijn “beste leerling” over het onverborgene, wat we doorgaans vertalen met de waarheid, zeer moeilijk te begrijpen. Toch was Sook niet cynisch.

Wanneer ik Joost van der Leijs boek “De logica van de onzekerheid” als zijn beste werk noem, is dat niet cynisch, maar zeker dubbelzinnig. Onzekerheid immers is precies die drijvende kracht achter alle wetenschappelijk onderzoek, getuige Russells “Wat mensen willen is niet kennis, maar zekerheid.

Voor mij kan maatschappijkritiek alleen relevant zijn in de context van het zoeken naar (i.e. het proberen het bedenken van) een implementatietraject (i.e. een stappenplan, zoals bijvoorbeeld Das Kapital) van een betere situatie. Ik bedoel – als A onze huidige situatie is, dan is ieder gewenst alternatief voor A volgens mij alleen maar interessant als het geformuleerd wordt als B en daarbij een mogelijke route AB wordt voorgesteld.

Ik ben dan ook zeer kritisch over maatschappijkritiek, maar cynisch ben ik nimmer.

Daar bovenop vond ik zojuist zo’n treffende illustratie – ik bedoel – een blog met Marilyn kan bijna niet cynisch zijn……