Vleugelslagen in de ecologie van de geest
 

Category Archives: Geen categorie

Dit gaat ons toch niet boven de pet?

“Die mensen leven dus alsof hun psychologie hen overkomt! Alsof ze niets te zeggen hebben over hun ideeën! Vind je dat ook niet meta-absurd? Filosofie is dan ook: leren van ideeën. En leren van ideeën is weer: leren leren. Of anders verwoord: we leren door ons onvoorziene ideeën eigen te maken, d.w.z. we worden aan de lopende band – we zijn de hele tijd blootgesteld – aan van allerlei invloeden (zoals waarnemingen en belevenissen, maar ook “nieuws” in de zin […]

“De geest in z’n vrij” zo’n prachtig begrip

Onderzoek van de Universiteit van Amsterdam naar thuiswerkervaringen in het eerste coronajaar bevestigt dat de mensen snakken naar verloren tijd, de pauzes in de permanente aanwezigheids- en verantwoordingsplicht, naar de leegte, naar de geborgenheid van een schuilhaven. Wel een mooie paradox, maar gelukkig hoeven we ons daar niet langer op blind te staren. Dat we niet zo makkelijk “niets doen” is ongeveer een wetmatigheid als zullen sterven: dat meditatie zo’n gedoe blijkt en yoga een lang verhaal: helderheden. Maar het […]

Voor eenzaamheid heb je meer dan genoeg mensen nodig

“Er zit een slotgrachtje om mij heen,” zei een patiënte van mij eens. Sindsdien valt me op: de metaforen die we gebruiken om eenzaamheid mee te beschrijven draaien altijd om obstakels of afstand: een kloof of wand die tussen mij en de wereld in is gekomen. Of afstand dus. Hij laat hier treffend zien dat de talige metafoor en de kleurrijke vormgeving van onze ervaring betekenisvol gerelateerd zijn, om niet te zeggen choquerend uniform. Maar misschien is dat ook niet […]

10 – 40 – 70

“Voor vrouwen tikt de klok altijd,” observeert de verteller bijvoorbeeld, wanneer ze het heeft over de tijdslimiet die vrouwelijke vruchtbaarheid aankleeft. Elders reflecteert ze op “de eindeloosheid van het moederschap, de eeuwigheid ervan.”“Als ik iemand een baby in een kinderwagen zie voortduwen,” schrijft ze dan, “overvalt me altijd een hevig gevoel van uitputting: Maar er zijn nog zoveel jaren te gaan!“ Nog los van de verdere discussie zijn het toch eigenlijk vreemde observaties. Waarom zou de klok voor vrouwen “altijd” tikken […]

Verward als de burger blijkt, liever niet verward

“Burgerlijk is het wanneer je geen behoefte meer voelt de norm ter discussie te stellen, wanneer je de status quo wel prima vindt, wanneer je de toevallige vorm waarin je leven is gestold accepteert zonder je druk te maken over alle niet onderzochte alternatieven. De toevallige vorm? Maar we ervaren dat toeval toch helemaal niet? En als het toeval juist wél opvalt, dan is er weer geen sprake van een stolling. Dan, immers, is er net iets gebeurd waardoor de […]

A cool consciousness is hot

“Aandacht daarentegen lijkt meer op zonlicht: het is het licht waarin de wereld verschijnt. Je zou ook kunnen zeggen: waar concentratie resultaatgericht is, heeft aandacht geen welomlijnde bedoelingen. Zij is tastend, open. Het goede punt, focus is nuttig als de opdracht eenvoudig is. Bij complexiteit, als het nog niet te overzien is, dan dient er juist gedwaald te worden. Misschien nog sterker: er zijn natuurlijk veel problemen waarvan de oorsprong zich niet verraadt. En je kunt een film beter twee […]

Ad Vitam

Generationele suicide – dag, hersentumor Chamenei! Mike Pence is natuurlijk net zo’n walgelijk mens als Chamenei, maar dat terzijde. Johannes Paulus II is in mijn beleving minstens zo’n mislukking: met alle liefde peuters in de kont neuken als een ongelukkige aberratie beschouwen in zo’n onnatuurlijke, superconceptuele context is volkomen wereldvreemd, precies zoals pausen worden opgevoed: zonder contact met gewone mensen. “The Two Popes” is een onwaarschijnlijke voorstelling, maar het duidt wel waar het om gaat: ben je een Koreaanse geleerde […]

Flashy insight

Betekenis kan niet iets zijn dat concreet is, maar toch hebben we de neiging om die betekenis te ervaren in een concrete situatie. Dus je kookt op het zomerkamp of je schrijft aan je these – en dan ervaar je dat als betekenisvol en de tijd die je eraan besteed als iets natuurlijks, maar het is de invulling/instantiatie/token van het abstracte idee dat het meest organisatoir voor je is. Hoe zou het anders zoveel met je doen, als het niet […]

Forgiveness [one specific instantiation of it] is an insight that may be adopted with little ado

“Luskin’s forgiveness training consists of nine steps, from allowing yourself to grieve to embracing a new script that’s not based on victimhood. Maar dit is geen training: trainen is oefenen tot je het niet meer anders kan. Nou ja, of in ieder geval een tijdje oefenen. Sowieso ging het in 6 sessies: dan krijg je nauwelijks iets getraind. “Script” is overigens ook een ongelukkige metafoor. Het is dus eerder een les: Luskins vergevingsles zit blijkbaar zó in elkaar dat mensen […]

“There is no plan.

“The good poker player learns to identify tilt in others, and the triggers that cause specific responses, and he takes advantage of that. I am reminded of “Rounders,” where Matt Damon suddenly “figures out” John Malokovich’s “specific response,” and, of (on) Hollywood-course, wins. Interestingly, that “specific response” is so specific that it is utterly unconvincing. Check out “The Odd Squad” to see similar “problems” with “what will the viewer understand (it is a lovely show that is “modern” in that […]