“Op de schaal van een mensenleven is het klein leed, maar als metafoor vind ik het veelzeggend. Ik denk aan de spreekwoorden die onze taal kent rondom de tweede – tweede keus, tweede plaats, tweede viool, eeuwige tweede. Aan Buzz Aldrin, voor altijd in de schaduw van de eersteling die hem voorging, daar op de maan. Ik denk aan mijn zusje en aan mijn zoon: allebei de tweede.
“En het is natuurlijk een onmogelijke vraag, maar toch wil ik het weten – wat het betekent, om de tweede te zijn.

Heerlijke vraag!

“Die theorie kwam mijzelf goed uit, maar met mijn zoon had ik al tijdens mijn zwangerschap te doen. Hij liep immers de benijdenswaardige positie van eerstgeborene mis; die was gereserveerd voor mijn ruim tweeënhalf jaar eerder geboren dochter. Dat medelijden maakte dat het me ineens toch wel verstandig leek om uit te zoeken waar ik mijn overtuigingen over de persoonlijkheidskenmerken van eerste en tweede kinderen eigenlijk op had gebaseerd, en of er iets van klopte.

En een volmaakte aanleiding om dit ‘es uit te zoeken! Reflecterend op “de crisis in de sociale wetenschappen” (die als doel natuurlijk niet kennis moeten hebben, maar wijsheid, wat precies de paradox van de filosofie omkeert, die als doel wijsheid had, maar slechts tot kennis heeft geleid), bedacht ik me dat als psychologie seks was geweest, we ook geen aandacht zouden hebben gehad voor wat mensen over het algemeen doen, maar zou voor iedereen helder zijn geweest dat we ons bezig moeten houden met wat bijdraagt aan fantastische seks!

“Het geloof in het bestaan van het geboortevolgorde-effect is zo hardnekkig omdat we het gemakkelijk verwarren met leeftijd.

Dit geloof moet zich laten gelden. Het is immers een fantastisch voorbeeld van het transionele proces.

“Dat leeftijdsverschil zou er ook nog voor kunnen zorgen, zegt psycholoog Kirsten Buist van de Universiteit Utrecht wanneer ik haar de hypothese van die twee Amerikaanse wetenschappers voorleg, dat kinderen uit hetzelfde gezin vaak specifieke rollen krijgen toebedeeld.
“Hoewel de wetenschap uitwijst dat er geen vaststaande karakterverschillen zijn, leggen we die zo toch een beetje op. De oudste moet van zijn of haar ouders verantwoordelijk zijn, de jongste moet naar de oudste luisteren. Het gedrag dat hieruit voortvloeit is een uiting van die rol, niet van iemands persoonlijkheid – maar zie dat onderscheid maar eens te maken, met het blote oog.

En vanuit de sterrenkunde kwam geen diepzinnig inzicht zo schitterend: dat van de tekortkomingen van het blote oog.

“Ik denk aan hoe we mijn dochter voorbereidden op de komst van haar broertje. Hoe we haar, om teleurstellingen te voorkomen, niet vertelden dat er straks iemand zou zijn met wie ze kon spelen, maar juist iemand die nog helemaal niets kon. Zij mocht hem alles uitleggen hadden we gezegd, want zij kon en wist al zo veel.
“Het vooruitzicht had haar wel aangesproken.
“Wisten wij veel dat we op dat moment bezig waren haar een beeldbevestigende rol aan te praten.

En wie zou zich daaraan weten te onttrekken? Soms heeft een subjectieve situatie zo weinig schijnbare vrijheidsgraden dat de zichzelfrealiserende (i.e. self-fulfilling) hermeneutiek niet te onderscheiden is van een onverschillig, objectief en dus klaarblijkelijk empirisch proces. Dan is de verwarring in feite terecht en lijkt het inderdaad rechtvaardiging voor de zekerheid van de alomtegenwoordigheid van het wetenschappelijke, empirische model. En is het moeilijk de fundamentele vrijheid te ontdekken en te “implementeren.”

“Die avond kregen mijn neefjes en nichtjes allemaal een ijsje. Of onze dochter er ook een wilde, was de vraag. Nee, zeiden wij, want ze at nooit ijs, en ze was pas anderhalf, dus waarom zou ze?
“Toen we drie jaar later met z’n vieren naar de ijssalon liepen voor het eerste ijsje van het voorjaar kwam het niet eens bij ons op om onze zoon, anderhalf, over te slaan.
“De regels die je opstelt voor de opvoeding van de eerste, de gewoontes die je je aanmeet, blijken niet altijd bestand tegen de extra druk die een tweede met zich meebrengt.

“De extra druk” die de concrete werkelijkheid zo vaak als dwingend doet ervaren: dan lijkt zelfs het concept van keuze nog een brug te ver.

“Toch is dat [i.e. dat we een notaris zouden kunnen inschakelen die permanent meekijkt en al onze keuzes en impulsen, al onze vergissingen en meevallers, optekent in een levensgroot Excelbestand] precies wat de groep wetenschappers doet die zich het recentst op het geboortevolgorde-effect heeft gestort. Dat zijn namelijk economen. Sinds een jaar of vijftien onderzoeken ook zij de manier waarop je plek in het gezin je beïnvloedt. Daarbij zijn ze met name geïnteresseerd in het soort harde, meetbare zaken waar ook Francis Galton zich anderhalve eeuw geleden mee bezighield: IQ, cognitieve vaardigheden en schoolprestaties. Het soort zaken, kortom, dat iemands “human capital” bepaalt.
“Deze economen vergelijken in hun studies niet alleen kinderen uit verschillende gezinnen met elkaar, maar kijken ook naar broers en zussen uit hetzelfde gezin. Daarbij maken ze gebruik van ongekend grote databestanden die sinds het einde van de vorige eeuw beschikbaar zijn gekomen voor wetenschappelijk onderzoek. Die bevatten bijvoorbeeld nauwkeurige informatie over de gehele bevolking van Noorwegen of Zweden, of van de staat Californië.
“En nu komt het: rekenend met deze data vinden economen consistent geboortevolgorde-effecten. Het opvallendste: net als bij Galtons men of science hebben eerstgeborenen doorgaans de grootste kans op “succes.”

Excelsheets lijken natuurlijk geen overtuigingen weer te geven, maar zoals gezegd zijn sommige overtuigingen zo dwingend, dat we niet eens op het idee komen ze te betwijfelen. En dan zijn ze natuurlijk universeel.

“Zo vond een onderzoek uit 2007, waarbij een groep Amerikaanse economen data van de voltallige mannelijke populatie van Noorwegen onder de loep nam, dat het IQ van het eerste kind gemiddeld drie punten hoger lag dan dat van het tweede kind.

Bij Piet Vroon las ik ooit 2 punten minder per kind. [Dat moet overigens Intelligentie: over de mythe van het meten en de politieke, sociale en onderwijskundige gevolgen uit 1984 geweest zijn.]

“Dat dit geldt voor landen met hoge inkomens – voor landen als Noorwegen en de Verenigde Staten, bijvoorbeeld, of Nederland – is belangrijk om erbij te noemen. Economen die het verband onderzochten tussen geboortevolgorde en menselijk kapitaal in Ecuador, de Filipijnen en Ethiopië ontdekten een omgekeerd effect: daar genoot de oudste vaak juist het minste onderwijs.

Onderwijs maakt mensen dus nauwelijks slimmer, wat toch iets paradoxaals heeft: waarom zou zoveel extra “bagage” ofwel ideeën zo weinig effect hebben op je probleemoplossend vermogen en je vocabulaire? Maar goed, misschien willen we juist wel iets meten wat geen praktische relevantie heeft.

En welke conclusie kunnen we nou trekken..

“De ouders boden hun jongere kinderen, in de woorden van de wetenschappers, een minder ‘cognitief verrijkende thuisomgeving’ dan ze voor hun eerste kinderen hadden gecreëerd. Met de komst van een tweede, schreven ze, groeit de druk op de aandacht en de tijd van de ouders. Onder die druk kiezen ouders er wellicht voor om ‘niet-essentiële’ aspecten van de opvoeding, zoals het stimuleren van de cognitieve ontwikkeling, op een lager pitje te zetten. (Ouders bleken wel even begaan bij de emotionele ontwikkeling van hun jongere kinderen als van hun oudere kinderen. Wanneer tijd schaars is en je moet kiezen tussen troosten en voorlezen, dan delft voorlezen het onderspit.)

Ga voor één kind?

Bron: Lynn Berger – https://decorrespondent.nl/9184/eerste-kinderen-serieus-en-braaf-tweede-kinderen-rebels-en-creatief-wat-we-wel-en-vooral-niet-weten-over-de-tweede/1844978379552-a3c3c43a 16 februari 19

“Nu is overgave een beladen woord, het staat haaks op autonomie. Je hebt er vertrouwen voor nodig in iets of iemand, of een ideaal. Maar de wereld moedigt eerder aan tot wantrouwigheid als je denkt aan nepnieuws, bedrijven die rommelen met data, of de politieke leiders die omwille van electoraal gewin praten over witte wijn. In zo’n klimaat is er een schreeuwend tekort aan spiritueel leiderschap.

Dit klinkt bijzonder onzinnig: voor wantrouwen moet het leeuwendeel van het nieuws nep zijn. Als kind was ik wel te karakteriseren als wantrouwig, overigens een mentaliteit die ik pas na mijn 25ste wist af te schudden om de simpele reden dat dit wantrouwen me als onterecht is gaan voorkomen. In mijn persoonlijke situatie heb ik eigenlijk nooit te maken gehad met “gerechtvaardigd wantrouwen.”

“Het is goed te begrijpen dat de cult-is-cooltrend in de huidige samenleving opspeelt: in een vermoeide samenleving met toenemende prikkels, onzekerheid en chaos en een aarde die ook aardig opgebrand raakt, worden yoga, meditatie en boeddhisme als ‘medicijn’ steeds populairder, omdat zij zowel de technieken bieden om de geest te kalmeren als gevoelens van extase oproepen.

Natuurlijk is de vermoeidheid van de samenleving een metafoor en is het a priori moeilijk de vermoeidheid ervan te kunnen aantonen, dat is helder, maar is het een rake metafoor? Het toenemen van prikkels lijkt me eerder een symptoom van een energieke samenleving en onzekerheid, bij wijze van contrast met de “duidelijkheid” van de Koude Oorlog, is ook geen gevolg van gebrek aan energie, tenzij hier wordt gezinspeeld op het psychologische probleem dat vermoeidheid kan leiden tot besluiteloosheid, wat dan weer niet zoveel te maken lijkt te hebben met de samenleving als geheel.

Dat meditatie en een hyperabstracte levensbeschouwelijke vorm populair zijn, ook dat lijkt me goed te verklaren vanuit de dynamiek die technologie mogelijk maakt en bovendien past die prima bij het proces van secularisering.

“Ik was bovendien gaan twijfelen aan het medicijn dat ik zo hartstochtelijk had omarmd: waren de effecten die ik toeschreef aan yoga en meditatie niet ook iets dat ik mezelf had wijsgemaakt? Als de dingen goed gingen, schreef ik dat vaak toe aan yoga. Ging het minder, dan had ik gewoonweg niet genoeg gemediteerd.

Oké, di’s oké en een prachtig voorbeeld van het zichzelf beïnvloedende en bekrachtigende (om niet te zeggen (zich)zelfrealiserende) karakter van het transionele proces waar wij als “bewuste” wezens per definitie mee te maken hebben.

“Wie opgegroeid is in een westerse samenleving waarin egocentrisme, consumentisme, materialisme, narcisme kunnen overheersen, kan veel baat hebben bij het oefenen in waarden als empathie, dienstbaarheid, ego-loosheid.

Dit is wellicht wat sterk aangezet, maar een treffende formulering van het communitaristische (of communautaire) denken, zoals we zien bij Taylor of Walzer. Overigens kan men vraagtekens stellen bij zo’n eendimensionale definitie van de westerse samenleving, net zoals we moeilijk kritisch kunnen zijn over het gebrek aan maatschappijkritiek in de Chinese samenleving: die immers beter functioneert dan ooit en waar individuele vrijheid nooit een rol van betekenis heeft gespeeld: hoe zou men dat dan opeens wel van groot belang kunnen beschouwen?!

Bron: Stine Jensen – https://www.nrc.nl/nieuws/2019/02/08/laat-je-niet-hersenspoelen-a3653444 8 februari 19

“Onder invloed van deze YouTubers – en de boeken die zij aanraadden – verschoof Lukas van links naar rechts in het politieke landschap; van vrijzinnige niet-stemmer naar iemand die op Forum voor Democratie (FvD) stemde bij de laatste verkiezingen.

Maatschappijkritiek was natuurlijk voorbehouden aan links, omdat zij zoveel willen veranderen – en rechts werd gereduceerd tot conservatisme, omdat het alleen bestond als liberalisme, wat in de eerste helft van de negentiende eeuw begon op te bloeien, maar in feite een 200 jaar oude ideologie vertegenwoordigt met overeenkomstig achterhaalde fundamenten.

“Ook spraken we uitgebreid met zes intensieve YouTube-gebruikers die ons vertelden over hun politiek en cultureel ‘ontwaken’ op het videoplatform.

Want wanneer gaan die kwartjes vallen? Is er voldoende ideosneeuw gevallen om de lawines in de geest te scheppen?

“Diversiteit, feminisme, social justice warriors (kortweg sjw’s): reactionair rechtse YouTubers hebben er over de gehele linie een broertje dood aan.

Wat nou zo interessant is: rechts kan nog steeds niet vooruitkijken en gaat dus verder terug dan 1800 en wordt absurdistisch reactionair. En wat is nou de werkelijke reden voor dit voormoderne fundamentalisme? Natuurlijk precies de mythe van het intrinsieke fundamentalisme van de islam, dat het pretendeert te minachten.

“Hoe kijkers in een reactionair rechtse tunnel kunnen worden gezogen, is niet altijd even eenduidig. Persoonlijke omstandigheden kunnen een rol spelen. Wel is aannemelijk dat radicalisering – steeds extremere denkbeelden eropna houden – door YouTube in de hand wordt gewerkt door drie factoren: de techniek achter het aanbevelingssysteem, de ‘waardevrije’ wijze waarop YouTube video’s aanbeveelt, en de cultuur van aan elkaar gelieerde vloggers.

Gewoonlijk is een hermeneutisch proces virtuoos, i.e. zichzelf versterkend en het leerproces intensiverend. Strikt genomen is dat hier ook het geval, ware het niet dat het zo ontzettend moeilijk is het teruggrijpen op historische waanbeelden als iets positiefs te beschouwen.

“Tufekci beschrijft hoe zij voor een artikel over president Donald Trump op zoek ging naar beeldmateriaal van zijn campagnebijeenkomsten. Na enkele van zulke filmpjes bekeken te hebben, begon YouTube haar video’s aan te bevelen over witte superioriteit en Holocaustontkenning.

Operation Mindfyke, however sillifying, & startlingly devoid of critical reflection.

“In zijn aanbevelingen verscheen de video The Story of Your Enslavement uit 2010, die inmiddels bijna 7 miljoen keer is bekeken, waarin Molyneux betoogt dat mensen pas vrij kunnen zijn als zij zich losmaken van de staat. Door de Canadese YouTuber raakte Marcus, net als veel andere Molyneux-fans, gefascineerd door het libertarisme. Zijn ‘red pill’ kreeg hij toen Molyneux op YouTube in gesprek ging met Jared Taylor, een witte nationalist en een van de bekendere verspreiders van het wetenschappelijk racisme.

Tja, een eigen staat of alles overlaten aan de markt – da’s op zichzelf een rijk vertegenwoordigd idee. Maar hoe dat te organiseren zonder het te organiseren?

“Zelf kijkt hij vaak naar Infowars, het kanaal van Alex Jones, dat berucht is voor het verspreiden van extreemrechtse complottheorieën, hoewel hij weet dat Alex Jones ‘rare dingen’ brengt.

O, Land of the Free.. Where law replaces morality, shrewdness trumps meaning, and our prized intelligence will grow violent. Didn’t the British, splendid in their understatement, not so long ago call that clearly vicious process The Great Game?

“Ook bij de andere geïnterviewden valt op dat hun woede over de tirannie van progressief links grotendeels op YouTube wordt gevoed, en niet door wat ze zelf meemaken.

Zweden staat in brand!

“De escalerende retoriek die veel YouTube-kijkers die wij onderzochten gebruiken, suggereert een zekere blikvernauwing. Alsof ze terecht zijn gekomen in een reactionair rechtse echokamer die nauwelijks andere geluiden toelaat. De gebruikers die wij spraken, zien dat echter anders. Lukas bestrijdt te vuur en te zwaard dat hij in een reactionair rechtse filterbubbel is beland.

“Objectief gezien zit ik in het centrum. Ik wil dat iedereen een zo groot mogelijke individuele vrijheid geniet.

“Op de suggestie dat het aanbevelingssysteem zijn ontwikkeling op YouTube mede heeft bepaald en ook van invloed was op zijn ideeënvorming, reageert hij geagiteerd. Dat gaat volgens hem voorbij aan “de uren en uren studie, lezen, cijfers naslaan en filosofische discussie die elke red pill pas echt deed indalen.” Lukas meent dat hij volstrekt autonome beslissingen heeft genomen. “Ik ben filosofisch gegroeid.

Objectief gezien? Is het niet verbijsterend hoe krachtig die noodzakelijke illusie van het langzaamaan gewaar worden van die diepe waarheid op ons inwerkt en ons voedt?

Je zou zeggen dat dit proces gewoonlijk of überhaupt niet of maximaal een enkele keer doorgang vindt. Iemand is gelovig of iemand wordt bekeerd. Het gevoel “op het goede spoor te zitten,” wat natuurlijk uitsluitend in de psyche voor kan komen en nog nooit veroorzaakt is door een stand van zaken in de wereld, wordt immers als zodanig ontmaskerd op het moment dat het kritisch denken doorzet en een derde spoor wordt aangetroffen.

Maar je kunt ook gewoon een cursus wetenschapsfilosofie volgen: dan wordt de regressie onontkoombaar en wordt iedere recent verworven zekerheid – de hoge mate van abstractie van het idee ervaren we immers, vanwege haar fundamentele alomtegenwoordigheid, als het evidente fundament – een treffend voorbeeld van het lokale karakter van de bruikbaarheid van het model. Om niet te zeggen dat het je zou moeten confronteren met de singuliere absurditeit van jouw arrogantie, zoals wij die zo duidelijk waarnemen in hen die ons voorgingen.

“Marcus laat een spoortje twijfel toe. “Ja, ik ben beïnvloed door de aanbevelingen. Maar daardoor heb ik wel ontdekt wat bij mij past, wat mijn waarden zijn.” Om een tunnelvisie te voorkomen, bekijkt hij bovendien zo nu en dan video’s van ideologische opponenten.

Hee, maar dat is toch het mosterdzaad van die transionele gewaarwording..

Bron: Dimitri Tokmetzis, Hassan Bahara & Annieke Kranenberg – https://decorrespondent.nl/9149/aanbevolen-voor-jou-op-youtube-racisme-vrouwenhaat-en-antisemitisme/1837947211947-4217d3e6 8 februari 19

Ik heb de hele tijd gedacht dat het transionele denken gevaarlijk is in die zin dat het, mits verkeerd begrepen maar da’s geen moeite, iedereen een vrijbrief zou geven alles maar te bedenken. Dan ben je een variant op “terug bij af.” Cf. de Trumpies.

Maar het institutionaliseert juist onze conceptuele vrijheid – in het liberalisme wordt het opgevat als privegedachten zonder actie maar dat ziet het bespreken van die gedachten over het hoofd – en schept in feite de ruimte die het rationele opeist.

Terwijl die ruimte NU NOG ten koste gaat, weliswaar onterecht, van de behoefte aan het zelf toepassen van ideeen op de ervaring: conceptualisatie. Op dit moment dus is het succes van de wetenschap bedreigend voor veel mensen, omdat die ruimte om “zelf te doen” daadwerkelijk steeds kleiner lijkt te worden.

Dan krijg je ook die kunstmatige tegenstelling tussen wetenschap en religie en feit en fictie – wat dientengevolge een nutteloos verzinsel moet zijn.

Vandaar dat “onbegrijpelijke” verlangen terug naar eenvoud.

„In de laatste hoofdstukken van mijn boek The End of History waarschuwde ik dat de democratische revoluties ook een keerzijde kunnen hebben. Je hebt de anti-gevoelens, zoals jaloezie en haat, die grote woede kunnen veroorzaken. Ik speculeerde er wat over: waar zou het mis kunnen gaan? En nu zitten we hier, bijna dertig jaar later. En sommige speculaties zijn werkelijkheid geworden.

Hoe abstracter, hoe waarder, zullen we maar mompelen.

Wat wist u nog niet? Wat had de Fukuyama van toen kunnen leren van de Fukuyama van 2019?
„Ik heb veel meer nagedacht over politieke erosie. Dat idee had in The End of History nog niet postgevat. Tot de financiële crisis had democratie momentum, vanaf de vroege jaren zeventig in Spanje en Portugal, tot aan Oost-Europa. Die expansie stopte en werd teruggedraaid. Het idee dat je als samenleving terug kan gaan, even goed als vooruit, daar had ik niet over nagedacht. Ik waarschuwde wel voor de achteruitgang van de Amerikaanse politieke instituties. Dit was jaren voor de opkomst van Donald Trump.

De enige reden dat ik Fukuyama toen niet kon begrijpen, was het ontbreken van een goede reden voor zijn unieke HEGELUK – hegelische geluk dat jou toevallig uitkiest als uniek gekwalificeerd om het hoogtepunt van de geschiedenis mee te maken en uit te leggen voor de rest.

„Politiek is meer dan protest. Links heeft nooit over identiteit nagedacht zoals rechts dat deed. Dat is de reden. Daarom is er wereldwijd een veel sterker rechts populisme. Het antikapitalistische sentiment sinds 2008 had moeten resulteren in een linkse beweging.

Wat is de reden? Rechts heeft meer reden om verandering verdacht te vinden? Wat is de reden?

Wat is het linkse antwoord op Trump?
„Links moet het idee van nationale identiteit herontdekken. Het taboe daarop moet verdwijnen. Het moet een liberale nationale identiteit zijn, die open staat voor de diversiteit van een land, gebaseerd op de wet, democratische idealen, gelijkheid.

Maar links is.. internationaalsocialisme. Dat heeft dus geen nationale identiteit. Of het moet het Duitse karakter van het Chinese volk zijn?!

En met domheid als primair exportproduct van de VS zijn boekverbrandingen ook helemaal niet nodig: je hoeft alleen maar heel veel hooi toe te voegen aan die paar speldenknopjes.

Bron: Guus Valk –
https://www.nrc.nl/nieuws/2019/03/14/politiek-is-meer-dan-protest-a3953266 14 maart 19

“Kunst is veel leuker, zinniger en opwekkender als je haar niet te letterlijk neemt, maar zelf interpreteert.

.. “letterlijk?” Is dat niet de “exacte verwarring?”

“Wie naar het theater gaat, doet de voorstelling tekort als hij niet nadenkt over wat hij te zien krijgt. Waarom het stuk gemaakt is zoals het gemaakt is, en wat het toevoegt aan wat we al dachten te weten.

Behoorlijk eh.. meereisend, Micha!

“Oprichter en acteur Peter Van den Eede, die George speelt, is een van de meest begenadigde, charismatische en toegewijde acteurs die ik ken. Maar hij weet dat pure virtuositeit op den duur gaat vervelen. Zoals een schilderij van Van Gogh realistischer kan overkomen dan een foto, omdat Van Gogh het aandurfde om een loopje te nemen met wat hij zag, zo beheerst De Koe het vermogen om de werkelijkheid te imiteren zonder haar een-op-een na te doen.

Volgens mij stuiten we hier op een hele hoop cruxen: toch is alles net zodanig onder woorden gebracht dat het wel onwaar moet zijn en tegelijkertijd raakt aan van alles en nog wat.

Ergo!

“Toen Albee het schreef, was het in zekere zin een aanklacht tegen valse romantiek, een poging ons te laten zien dat de wereld een stuk minder mooi is dan we ons haar voorstellen. Dat onze fantasie ons het zicht beneemt op de kille werkelijkheid. Zodra die fantasiezeepbel wordt doorgeprikt, door het fantasiekind te doden, blijft er niets anders over dan een grote puinhoop.

Dat moet dus inderdaad telkens weer opnieuw – die tot nieuwe mogelijkheden aanzettende uitzoekerij.. maar juist dat is ook de hoop.

“Maar onze fantasie is al jaren in het defensief. De tv-programma’s waarin elk denkbaar relatieprobleem uitentreuren is besproken door Dr. Phil, Oprah, Jerry Springer en wie al niet, hebben de sluier van illusies die over de werkelijkheid ligt steeds meer weggetrokken.

Amerikaanse programma’s – trekken die ooit iets weg?!

“Het is in die door letterlijkheid gegijzelde wereld dat populisten hun kans ruiken.

Letterlijkheid bestaat eigenlijk niet voor een conceptueel mens als de Sapiens. Voor welk begrip is zo’n zin een meer natuurlijke habitat?

“Want dat de verbeelding onder vuur ligt, dat is iets wat mij behoorlijk uit het lood kan slaan.
Dat had ik bijvoorbeeld toen mijn kinderen thuiskwamen met een boekje dat ze van de gemeente Amsterdam hadden gekregen – de personages hadden dezelfde namen als mijn kinderen en hun vriendjes.
Ik kan niet anders dan zoiets zien als het zoveelste bewijs dat zelfs de mensen die onze kinderen aan het lezen proberen te krijgen hun vertrouwen in fictie kwijt zijn. Kinderen zijn toch juist heel goed in staat zich te identificeren met Pluk, Karlsson, Dolfje, Madelief of welk ander personage dan ook?

Maar de verbeelding is het enige wat er is.

“De kans is groot dat veel van de ingrepen die ik van betekenis voorzag, door de makers met heel andere motieven zijn bedacht. Maar juist door in hun spel en enscenering de letterlijkheid op afstand te houden, stelden ze mij in staat mijn eigen angsten en preoccupaties op het stuk te projecteren.

Geweldig! Onze conceptualisaties worden vooral intiem op het moment dat er voldoende ruimte voor gemaakt is – door het niet in concreto uit te kauwen.

Is de boel “deconcretiseren” wellicht een nuttige hint, hoe gejat dan ook?

“Juist door ons te verzoenen met de paradoxen van het mens-zijn kunnen we fantaseren over wat er mogelijk is. Het ging dus niet zo zeer om de juistheid van mijn interpretatie, als wel om de uitnodiging om opnieuw na te denken en betekenis te zoeken in een stuk dat al zo vaak vertoond en herhaald is.

Die eerste zin volg ik niet zo, maar die tweede.. YEA!

“Tot mijn teleurstelling kwamen de recensenten nergens verder dan een letterlijke beschouwing. Het stuk dat zij zagen ging over twee echtparen, ruzie en een verzonnen kind dat stierf.

WOW

“Ik ga naar het theater om zo nu en dan een verhaal te zien dat niet zo letterlijk is als de onttoverde wereld waarin we terecht zijn gekomen. Want als we in het theater ook al niet meer terecht kunnen om onze verbeelding te oefenen, dan blijft er weinig moois over.

Toch kan dit pessimisme onmogelijk gerechtvaardigd zijn. Dus daar steekt opnieuw onvermoeibaar het absolute optimisme de kop op.

Bron: Micha Wertheim – https://decorrespondent.nl/9230/wie-is-er-bang-voor-fantasie/1854219342690-1484da00 4 maart 19

Pablo Picasso, Magnus Carlsen, Gregory Bateson..

Giants in the tradition of Loki.

„De tijd beleven: doen we dat niet al de hele dag? Walshe legt uit dat mensen geprogrammeerd zijn om zich bezig te houden met de toekomst en met het verleden. Er zat evolutionair voordeel in lering trekken uit het gebeurde en plannen maken. Maar ‘in het moment zijn’, het ‘nu’ ervaren – dat is lastig. Walshe: „Boeddhistische monniken zijn er al millennia mee bezig. Tegenwoordig proberen we wanhopig in het moment te geraken met een mindfulness-app. Het probleem is zo oud als de mensheid, maar in ons stuk geven we het een 21ste-eeuwse smaak.

Er zat evolutionair voordeel in reflecteren op verleden en toekomst?! Maar deze mensen begrijpen niet in de verste verte wat ons mens – Sapiens – maakt!

Alsof het überhaupt zinvol zou kunnen zijn om in het hierennu te bestaan!

En laten we wel wezen – het boeddhisme is primair gebaseerd op de ervaring dat betekenis niet mogelijk is in de uitzichtloosheid van het cyclische karakter van de premoderne samenleving.

Maar dat terzijde – het punt is onze conceptuele fenomenologie. Conceptuele wezens zoals wij, die conceptueel vaardig zo niet virtuoos zijn en die conceptuele vaardigheid natuurlijkerwijze op zichzelf hebben toegepast, waarom zouden die zich bezighouden met iets anders dan dat fantastische spel dat dat talent mogelijk maakt?

Gegeven deze bijzondere hoedanigheid – dan is inderdaad, dat staat buiten kijf, ieder conceptueel spel zoals ook Jennifer Walshe voor staat, ons wezen!

Bron: Joep Stapel – https://www.nrc.nl/nieuws/2019/02/20/daadwerkelijk-in-het-moment-zijn-dat-is-lastig-a3654723 20 februari 19

Pluk de dag?!

Haal alles uit de dag?

Trek leeg die dag?

Als George van Hals Elastisch [Silly Putty] Universum iets aan ons duidelijk make, dan is het toch het verhaal van de autosleutels.

“Bal moet denken aan Immanuel Kant, de filosoof die tien jaar niets van zich liet horen en toen met zijn meesterwerk kwam, ‘Kritik der reinen Vernunft’. “Dat was tenminste van werkelijke waarde. Kom daar nu nog maar eens om. Niet dat ik mij ook maar op enigerlei wijze met Kant wil vergelijken, maar waar zouden wij die tien jaar vandaan moeten halen?

Neem dus de tijd.

Bron: Joep Engels – https://www.trouw.nl/samenleving/de-psychologie-is-in-crisis-het-moet-radicaal-anders-~ab1800d8c/ 27 januari 19

Als alle maatschappijvakken werken als kunst, dan is een descriptieve benadering niet zo zinvol, maar het prescriptieve alternatief is, hoewel beter, ook niet toereikend.

Ten aanzien van ethiek was het natuurlijk de bedoeling een goede basis te vinden voor een prescriptieve theorie.

Maar de kunsten verleggen hun conceptuele grenzen, een beetje zoals theoretisch natuurkundigen dat kunnen. Dan is ook het prescriptieve paradigma niet operationeel. Hoewel: ik heb geclaimd dat generativiteit, dus de aanzet tot andere ideeën, wezenlijk is – writer’s block kan geen oplossingsrichting zijn. Het liberale denken heeft geleid tot veel creativiteit en de kritiek daarop is dat deze creativiteit niet goed is voor de toekomst van de mensheid. Vanzelfsprekende kritiek vanuit het ecclesiacratische kamp en het nationaalsocialistische kamp, iets minder vanzelfsprekend is het voor het internationaalsocialistische denken, maar men denke in dit verband aan de noodzaak tot het herstellen (i.e. resocialiseren) van de authentieke mens.

Voor communitaristisch denken dat nog uitgewerkt zal worden bestaat geen noodzaak om deze positieve flow van het liberalisme af te wijzen, de rattenkoning van de EU is de poging om door intensieve samenwerking op het terrein van het recht meer begrip voor elkaars sociocontext te krijgen, toch kan men zich niet goed aan de indruk onttrekken dat dit brain storm space onbenut laat.