“Zie hier de mens van vlees en bloed. Hij lijkt in de verste verte niet op de homo economicus die in de modellen figureert. De homo economicus weet wat er speelt, maakt rationele keuzes en probeert het onderste uit de kan te halen. Maar dat doen mensen in de praktijk niet. Die varen op hun intuïtie, letten vooral op wat de buren doen en zijn eerder bang te verliezen dan dat ze op hun gewin uit zijn.
Maar waarom letten ze op wat de buren doen? De grap is natuurlijk dat de homo eco een concept uit het verlichtingsdenken is. Met de aanname dat de natuurwetten al het handelen regeren kunnen we niet ontsnappen aan het determinisme en dan is het logisch dat we gewoon alles moeten leren weten om optimaal te kunnen handelen.
Maar we waren even vergeten dat ons denken over onze situatie die situatie gewoonlijk ook veranderd!
“Neem de economische crisis. Sinds het uitbreken daarvan pompen de centrale banken miljarden in de economie en proberen zo de burger te stimuleren om het geld weer te laten rollen. “Maar die reageert niet”, zegt Gerrit Antonides, hoogleraar economie van consumenten en huishoudens. “Iedereen heeft de gevolgen van de crisis nog op zijn netvlies staan. Dan kan zo’n bankdirecteur wel zeggen dat het goed is voor de economie om het geld uit te geven, de man in de straat ziet het liever nog even aan en zet het op de bank.
We zijn geen aapjes immers. Maar als het bewyustzijn niet bestaat, dan moeten wij wel aapjes zijn!
“Dat wordt nudging genoemd: beïnvloed de keuzes van mensen, niet door ze te belonen of te straffen, maar bijvoorbeeld door de situatie om te draaien. Of door voorzichtig te sturen. Als studenten een lening aanvragen, krijgen ze op de site van de studiefinanciering een suggestie te zien.
Maar waarom is nudging dan een Angelsaksisch woord? Bestaat het niet in ons (Nederlands) bewustzijn dan?
Bron: Joep Engels – http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/4336715/2016/07/09/Homo-economicus-is-eerder-homo-irrationalus.dhtml 9 juli 16
