“Wat een vette film – Annihilation!

“Ik kan zelf wel bepalen wat ik wil..

“Hoe zou ik dit kunnen gaan begrijpen?

“Maar vrije handelingen zijn zeldzaam, schrijft Bergson; om werkelijk vrij te zijn, moet het ik zich afsluiten van de buitenwereld.†

Zo lijkt het niet te kunnen uitnodigen tot een nieuwe stroom ideeën, maar wat wel nodig is: te ontsnappen aan het hier en nu dat gekenmerkt lijkt door het concrete. Daartoe is het je afsluiten een van de vele wegen.

Dat kan echter slechts dan helpen als we ergens op terug kunnen vallen, als we een vermogen hebben dat zich in ieder geval gedeeltelijk onttrekt aan het definiërende, vormende karakter van de buitenwereld. Sommige props lenen zich beter voor het een, sommige voor het ander: een pen kan werken als een toverstaf, maar een schoteltje doet het weer beter als luisterboek.

Betekenisdwang ontstaat pas als er al van alles betekend wordt.

Is het hier en nu concreet? Volgens wetenschappers niet. Concreet wil in deze context misschien zoveel zeggen als: hoe bepalen je waarnemingen je situatie? Het hier en nu lijkt.. voor de hand liggend en in die zin dwingend, omdat je er niet iets anders van kunt maken.

Maar we zouden kunnen stipuleren dat het hier en nu zich meer leent voor het concrete, omdat er niet wordt uitgezoomd. Beter is het te beschouwen als het immediate, waar de traditionele neiging om het als ongemedieerd en dus als meer oorspronkelijk te beschouwen door wordt uitgedrukt.

† Marli Huijer – https://beta.volkskrant.nl/cultuur-media/filosoof-henri-bergson-en-de-tijd~b1dde5b8/ 9 augustus 14

Wij hebben therapeutische inzichten, wij lezen romans om te reizen. Zijn we dan informatie aan het verwerken? In dat eerste geval wel, in het tweede geval… is het onvoldoende om het zo te duiden, hoewel zonder tekst natuurlijk niets van de grond komt. Maar ook in het eerste geval: als een inzicht diep genoeg is, dan is het onmogelijk dit te beschrijven door het toevoegen van een regel. Het verandert de hele perceptie zelf.

Hoe werkt dat met A.I..? Die kan vragen beantwoorden, ongetwijfeld binnenkort ook samenvatten. Maar kan het een gedicht begrijpen? Dat kan alleen aan de hand van de persoonlijke, zelfs eenzame ervaring.

En wanneer zou een A.I. eenzaam zijn?

“Als wij iets leren, heeft dat gevolgen voor onze hele bewustzijn. Dat is de enige manier om ons bewustzijn te verklaren. Het maakt ook duidelijk waarom wij ons niet (meer) kunnen voorstellen hoe het was om niet te kunnen rekenen. Maar hoe zou dat zijn voor een A.I.?

Als we het informatieparadigma hanteren, dan is nieuwe informatie simpelweg een set proposities die worden toegevoegd. Zoals Spinoza nieuwe inzichten afleidt. Maar voor ons kan dat alles veranderen: overal invloed op hebben.

Dat staat het informatieparadigma toch niet toe?

Het vermogen om je te onttrekken aan het hier en nu – de verbeelding – is onontbeerlijk om überhaupt iets te bedenken.

Het loskoppelen van en vervolgens uitstijgen boven het hier en nu derhalve zijn noodzakelijke voorwaarden voor iets van het opbouwen van betekenis. Betekenis kan dan ook alleen maar bestaan in de context van wat er niet is, hoewel het duidelijk (denk aan hoe je een hond zijn naam leert) is dat de basis in de noodzaak van je bestaan ligt.

Eerst de associatie, dan het zien als, dan het zien in, dan het nabeeld, dan de herinnering met impact (Lascaux), dan de herinnering zonder, dan de realisatie dat de herinnering geldt voor de toekomst: leren kan niet bestaan zonder de veronderstelling dat de toekomst functioneert als het verleden. Wat het dus niet meer doet – door ons toedoen.

Hoe vangt abstraheren aan? Met het vermogen twee situatie als hetzelfde te zien. Abstraheren begint dus als: de details over het hoofd zien. Dat zie je autistische kinderen niet doen.

Hoe belangrijk het blijkt te zijn om de details te negeren – dat blijkt pas veel later.

Abstracte ideeën zijn de rijkste ideeën. Want in feite laten zij het meeste toe. Of ze slaan het hardste toe.

De verbeelding wilde weg uit de gevangenis van het hier-en-nu. Het abstraheren heeft de verbeelding vleugels gegeven, waar het al opponeerbare duimen had.

“Aan de hand van meester Abdallah (Amine Ennaji) worden de radicale onderwijshervormingen geschetst waardoor klassiek Arabisch op school de verplichte voertaal werd. Abdallah, die zijn leerlingen in een kleine gemeenschap in het Atlasgebergte altijd in het Berbers lesgaf, raakt ontheemd. Alsof het regime hem zijn stem heeft ontnomen. Abdallah verliest zichzelf, zoals vele Marokkanen, in een hopeloze zoektocht naar zijn ware identiteit.†

Hoe Taylor. Zonder gedeelde horizon is het zoveel moeilijker (je) betekenisvolheid te realiseren.

„Iedereen speelt een eigen rol in de samenleving waarin hij leeft. Ik ben ervan overtuigd dat je via kunst en cultuur heel veel kunt veranderen.

Kunst en cultuur zijn de a-technische producten van de mens. En dus die andere kern.

Koen Greven – https://www.nrc.nl/nieuws/2018/04/24/ik-wil-laten-zien-waar-de-haat-vandaan-komt-a1600628 24 april 18

“Een paar maanden geleden kreeg ik het onbevattelijke nieuws dat kanker mijn lichaam is binnengedrongen.

Onbevattelijk omdat het nog nooit gerepresenteerd was.

“Hij heeft míjn lichaam uitgekozen zonder om mijn mening te vragen. Hij is zelfs zo achterbaks geweest om uit te zaaien, zonder mij daarvan op de hoogte te stellen.

Is dit niet het probleem van het bestaan? En ook van het bewustzijn? Dat het zo vreemd is dat jij het bent die het is?

“Hij laat me ook vragen aan mezelf stellen. Over de betekenis van het leven en de dood. Over timing en willekeur.

De aleatoire karakter van ons bestaan raakt altijd ondergesneeuwd door onze verlogifisering ervan. Als we geluk hebben doorgronden we het, als we pech hebben dan roept het vragen op. We stellen vragen maar het zijn helemaal niet de logische vragen. Welke zouden dat moeten zijn?

Welke vragen zijn de logisch.. correcte?!

† Floor van Liemt – https://www.nrc.nl/nieuws/2018/03/16/witte-raaf-a1595700 16 maart 18

Hoe moeilijk is het te begrijpen dat de vrijheid van de menselijke geest, als abstraherende verbeelding, altijd moet kunnen leiden tot het verschrikkelijke?

Wat is de verbeelding als het alleen maar mag vinden wat er links van de weg licht?

„Ik wil het idee citeren dat, naar mijn mening, het beste idee is dat ik ooit heb gehoord in psychologie. Het gaat over hoe je mensen helpt om hun gedrag te veranderen, zoals onderwezen door Kurt Lewin. [..]
Hij geloofde dat het al dan niet vertonen van wenselijk gedrag in hoge mate word bepaald door twee soorten krachten die in elke situatie een rol spelen: drijvende krachten en remmende krachten. Het gedrag dat we uiteindelijk laten zien is volgens Lewin een staat van evenwicht tussen deze twee soorten krachten.

De relevantie van het evenwicht blijkt hieronder. Maar wat mij raakt is vooral: ik ken dit idee vooral als volkomen symmetrisch en bijvoorbeeld utilitaristisch – overigens kom je het overal tegen. Ik was niet verder dan: “Meer discipline is niet wat je wil, maar juist een betere balans zodat als je productief bent er meer uit komt, of meer tevredenheid zodat je vanuit die prettiger state of mind meer zin hebt om dingen te ondernemen.

Dus het raakt me, want het probleem motivatie, zoals het probleem leven, ken ik als geen ander. Ik ken het probleem alleen niet in de vorm van extrinsieke motivatie: daar heb ik nog nooit in geloofd.

„Lewins inzicht was dat wanneer je een verandering wilt in gedrag, er een goede en een slechte manier is om dat aan te pakken. De goede manier is door het verminderen van de remmende krachten, niet door het vergroten van de drijvende krachten.
Volgens deze krachtenveldtheorie van Lewin grijpen we dus vaak naar het verkeerde instrument. We gaan duwen. We proberen de drijvende krachten te vergroten, vaak door middel van communicatie. In bedrijven klimt bijvoorbeeld de baas op de zeepkist en legt uit wat er moet gebeuren en waarom. Maar volgens Lewins theorie roept dat in de regel hooguit meer remmende krachten op. Niet handig.

Een beetje een klein voorbeeld, maar je zou ook kunnen denken aan: meer geld. “Meer passie” daarentegen klinkt alweer absurd.

Veel van de mensen die ik ontmoet in mijn werk, geloven in de trits ‘kennis – houding – gedrag’. Hun overtuiging is dat mensen eerst anders moeten gaan denken en iets anders moeten willen voordat ze ander gedrag zullen vertonen. Of het nu gaat om stoppen met roken, gezonder eten, meer sparen of een nieuwe manier van werken. Maar volgens Kahneman begint echte verandering juist met de realisatie dat deze aanpak in de regel weinig effectief is.

Kennis kan immers geen rol spelen. Dat moet nou toch wel duidelijk zijn. Houding? Heb ik ervaren als een moeizaam traject.

Iets aan Lewins voorstel lijkt correct: het opvoeren van drijvende krachten is kunstmatig: als ik iets wil dan zijn het vooral obstakels die me tegenhouden, de wil aanwakkeren voelt vreemd aan. Dat zit wel snor. Maar toch.. Het oogt een beetje als een fris briesje..

Dit “beste idee..

Bedankt, Ben-Daniel-Kurt!

Ben Tiggelaar – https://www.nrc.nl/nieuws/2018/04/20/het-beste-idee-ooit-in-de-psychologie-a1600239 20 april 18

.. Gloed.

En waardoor ontstaat een dergelijk verlangen?

“Het land wordt geteisterd door wanorde, veroorzaakt door machtige en boosaardige krachten, die tegen de belangen van de mensheid in werken. De held – die een enkeling kan zijn, maar ook een groepje mensen – komt in opstand tegen deze wanorde. Hij bestrijdt de boosaardige krachten en hoewel hij tegenover een enorme overmacht komt te staan, overwint hij en herstelt hij de orde.

Hoe anders deed Marx het!

“De twee succesvolste politieke verhalen van de twintigste eeuw – die zich allebei ook in de eenentwintigste eeuw nog weten te handhaven – hebben een aan elkaar tegengestelde strekking, maar volgen hetzelfde narratieve patroon.

“Het wachten op een nieuw verhaal duurt voort.

Ongetwijfeld zijn de verhalen er wel – neem de Singulariteit of de veelbelovende toekomst van het zensufisme – ze zijn echter nog niet voorzien van een noodzakelijk karakter.

“Het nieuwe verhaal dat we opbouwen, dient eenvoudig en begrijpelijk te zijn. Als we onze politiek willen omvormen, dient het zoveel mogelijk mensen aan te spreken, en de traditionele scheidslijnen tussen partijen te overschrijden. Het dient weerklank te vinden bij diepe behoeften en verlangens. Het dient ons uit te leggen waarom we in de huidige ellende verzeild zijn geraakt en hoe we weer uit de puinhopen kunnen komen. En omdat er niets te winnen is met onwaarheden moet het verhaal stevig gegrond zijn in de werkelijkheid.

WOW – massieve denk FOUT. Het hoeft niet waar te zijn, evenmin hoeft het eenvoudig te zijn. Sterker: beter van niet. Maar het moet hoop geven dan wel institutionaliseren, zoals Das Kapital gedaan heeft.

“Er is iets heel vreemds aan de hand met de mensheid. [..] Het verwijst naar ons verbazingwekkend grote altruïsme: onze vriendelijke houding jegens andere leden van onze soort.

Dat kan niet waar zijn. Frans?

“Onder de zoogdieren (met mogelijke uitzondering van de naakte molrat) zijn we ook de allerbeste samenwerkers.

O gelukkig.

“Ons buitengewone vermogen tot altruïsme en onze opmerkelijk sociale aard zijn cruciale eigenschappen van de mensheid. Maar toch zijn we ons daar nog steeds opmerkelijk slecht van bewust.

De zonde van de filosofen. Maar is het niet ook vanzelfsprekend? Eerst willen weten hoe de van ons onafhankelijke wereld werkt (daar hebben we tegenwoordig een programma voor) en daarna tot krijgsgevangene worden gemaakt van de individualistische gedachtenrichting die een noodzakelijke voorwaarde is voor genialiteit (diepdenkendheid).

“Onze tijd verschilt van vroegere tijden door atomisering: het wegvallen van sociale verbanden, een sterke inzinking van gemeenschapsgevoel en betrokkenheid bij het maatschappelijk leven, en een onverdraaglijke isolatie van elkaar.

De prijs van de moderniteit. Had Marx ook al iets over gezegd.

“Eenzaamheid is niet meer dan een symptoom van een bredere crisis van vervreemding: we hebben steeds minder binding met de plek waar we wonen en de mensen om ons heen, en we hebben steeds minder het gevoel dat ons leven zin en betekenis heeft.

Maar is dat dan niet terecht? Of: zin en betekenis zijn transionele grootheden: ze ontstaan alleen in de sociale context. Ha!

“Een grote oorlog, iets wat kortgeleden nog hoogst onwaarschijnlijk leek, begint nu een reëel gevaar te worden.

Da’s pas profetie!

“Een effectieve hedendaagse politiek dient anderen over maatschappelijke scheidslijnen heen de hand te reiken, en punten van overeenstemming te vinden, hoe onwaarschijnlijk dit aanvankelijk ook mag lijken. Net als alle andere goede dingen in het leven is een nieuw verhaal iets wat we gezamenlijk dienen op te bouwen.

He, maar wat is het nieuwe verhaal nou?

† George Monbiot – https://decorrespondent.nl/8161/geld-maakt-niet-langer-gelukkig-welk-verhaal-komt-er-na-het-kapitalisme/1639467394983-1d9fea79 14 april 18