Psychoarctic
“Hoe goed geformuleerd ook, het blijven literaire beelden die deze lezer hoogstens een vage indruk geven van wat het betekent om depressief te zijn. Hier stuit Meijer op de grenzen van haar taal. Het is een tragisch aspect van een tekst als deze waarin juist de verbinding met ‘de anderen’ wordt gezocht: dat waarschijnlijk slechts een kleine groep echt begrijpt wat erin wordt verteld. Zo wordt de fundamentele eenzaamheid van de gedeprimeerde mens opnieuw bevestigd.
In de eerste plaats is die groep “die het ook niet echt begrijpt maar de situatie die de bron is van het werk ook zo goed heeft leren kennen” natuurlijk ook weer niet zo heel klein.
Maar belangrijker lijkt me een ander punt van kritiek op die allerlaatste zin. Want is niet het probleem dat een dergelijke smart helemaal niet aan kracht inboet als die wordt gedeeld zoals Eva toch zo overtuigend doet?
Ofwel: de fundamentele eenzaamheid van de gedeprimeerde mens wordt helemaal niet bevestigd door het geringe aantal “ervaringsdeskundigen,” maar door de totale overheersing van de verbeelding – of eerder het uitblijven van de verbeeldende activiteit die de geest nieuw leven inblaast. De impact van het idee dat betekenis niet op eigen benen kan blijven staan en de uitdrukking moet zijn van activiteit die past bij de zeitgeist en de energie die daarvoor aangevoerd moet blijven worden, de ervaring die instort onder haar eigen absurditeit, slaat achteloos de grond onder je voeten weg, zoals het plotseling wegvallen van het wezen van je bestaan (e.g. je kind, je partner, je broer) nooit ervaren wordt als de krachtige bevestiging van het conceptuele karakter van the concept our mind.
De absolute stabiliteit van het gat dat dan in je achterblijft is toch een zeer overtuigend signaal dat er niet zoiets bestaat als het definitief wegvallen van onze conceptualiserende continuïteit – het gevoel dat je schellen van je ogen niet meer konden worden teruggevonden:
“Een depressie heeft trouwens ook zijn voordelen: het gaf Meijer inzicht in de ‘zinloosheid en absurditeit van het bestaan’, waardoor ze zich niet meer druk maakt om oppervlakkige dingen.
Hiermee wil ik overigens geenszins zeggen dat er niet veel verschillende wegen leiden naar die Eeuwige Stad: “En foetsie, weg is je vertrouwde conceptualisatie ik bedoel de vertrouwdheid die de wereld voor je is..”
† Martijn Meijer – https://www.nrc.nl/nieuws/2019/02/08/nieuwe-woorden-voor-het-donker-a3653332 8 februari 19
