“Iemand moet het doen” verhult “het” nog wel

„Het begrip ‘engagement’ wordt te nauw gedefinieerd, zegt Erik. „Je komt al snel bij vluchtelingen, of politiek. Terwijl, als je een boek schrijft over een personage als Jas” – hij wijst naar Marieke Lucas – „dan vind ik dat óók geëngageerd. Of iemand die zijn hele leven” – nu mimet hij met één hand precisiewerk boven zijn bakje ananas en watermeloen – „kleine vogeltjes schildert met een haar. Dat is even belangrijk als iemand die over vluchtelingen schrijft.”

„Waarom, vragen we.

„Omdat iemand het moet doen. Die kunst moet er ook zijn. Ook al maakt het alleen de maker zelf gelukkig. Dan al voegt het iets toe aan de bibliotheek van het mens-zijn.”

Zoals Spinvis het zegt, wijst het net de verkeerde richting op. Maar de kern is belangrijk: het is essentieel en o zo moeilijk om goed te verwoorden zodat het ook de spijker op haar kop slaat. Misschien helpt het al om vast te stellen dat het mens-zijn geen bibliotheek is.

Maar dat we de vrijzinnigheid van zijn gedragingen wel moeten vastleggen, omdat dit het bewijs ervoor vormt.

Het is ook even belangrijk omdat het natuurlijk absurd zou zijn om allemaal alleen met vluchtelingen of Syrië of welk specifieke probleem dan ook bezig te zijn, hoewel notoire wereldverbeteraars soms wel zoiets lijken te concluderen/vooronderstellen (cf. Peter Singer). En het is even belangrijk omdat het niet mogelijk zou moeten zijn deze activiteiten te prioriteren. Overigens kan dat binnen een mensenleven natuurlijk uitstekend en bij uitstek.

Dat neemt niet weg dat we ons doodhongerende Malinezen indachtig verontwaardigd kunnen raken over het gebrek aan engagement van een programmeur die hard gaat op een of ander tech-tooltje.

Het is natuurlijk niet zo dat iemand het moet doen, maar die frasering legt wel bloot waar het hier om gaat: de bevrijding van de geest – de bloei van de abstraherende verbeelding – neemt noodzakelijkerwijs onverwachte vormen aan, zoals het kubisme dat ook is en natuurlijk de twee kunstenaars die in gesprek zijn dat ook demonstreren.

Het is moeilijk voor een mens niet geëngageerd te zijn: dat geeft natuurlijk ook een uitermate rommelige en  Gödellagige lappendeken van problemen zoals “terrorisme” en “technologie.”