Dagdromen

“Maar vrije handelingen zijn zeldzaam, schrijft Bergson; om werkelijk vrij te zijn, moet het ik zich afsluiten van de buitenwereld.†

Zo lijkt het niet te kunnen uitnodigen tot een nieuwe stroom ideeën, maar wat wel nodig is: te ontsnappen aan het hier en nu dat gekenmerkt lijkt door het concrete. Daartoe is het je afsluiten een van de vele wegen.

Dat kan echter slechts dan helpen als we ergens op terug kunnen vallen, als we een vermogen hebben dat zich in ieder geval gedeeltelijk onttrekt aan het definiërende, vormende karakter van de buitenwereld. Sommige props lenen zich beter voor het een, sommige voor het ander: een pen kan werken als een toverstaf, maar een schoteltje doet het weer beter als luisterboek.

Betekenisdwang ontstaat pas als er al van alles betekend wordt.

Is het hier en nu concreet? Volgens wetenschappers niet. Concreet wil in deze context misschien zoveel zeggen als: hoe bepalen je waarnemingen je situatie? Het hier en nu lijkt.. voor de hand liggend en in die zin dwingend, omdat je er niet iets anders van kunt maken.

Maar we zouden kunnen stipuleren dat het hier en nu zich meer leent voor het concrete, omdat er niet wordt uitgezoomd. Beter is het te beschouwen als het immediate, waar de traditionele neiging om het als ongemedieerd en dus als meer oorspronkelijk te beschouwen door wordt uitgedrukt.

† Marli Huijer – https://beta.volkskrant.nl/cultuur-media/filosoof-henri-bergson-en-de-tijd~b1dde5b8/ 9 augustus 14