Het beste idee ooit is de generativiteit van ideeën

„Ik wil het idee citeren dat, naar mijn mening, het beste idee is dat ik ooit heb gehoord in psychologie. Het gaat over hoe je mensen helpt om hun gedrag te veranderen, zoals onderwezen door Kurt Lewin. [..]
Hij geloofde dat het al dan niet vertonen van wenselijk gedrag in hoge mate word bepaald door twee soorten krachten die in elke situatie een rol spelen: drijvende krachten en remmende krachten. Het gedrag dat we uiteindelijk laten zien is volgens Lewin een staat van evenwicht tussen deze twee soorten krachten.

De relevantie van het evenwicht blijkt hieronder. Maar wat mij raakt is vooral: ik ken dit idee vooral als volkomen symmetrisch en bijvoorbeeld utilitaristisch – overigens kom je het overal tegen. Ik was niet verder dan: “Meer discipline is niet wat je wil, maar juist een betere balans zodat als je productief bent er meer uit komt, of meer tevredenheid zodat je vanuit die prettiger state of mind meer zin hebt om dingen te ondernemen.

Dus het raakt me, want het probleem motivatie, zoals het probleem leven, ken ik als geen ander. Ik ken het probleem alleen niet in de vorm van extrinsieke motivatie: daar heb ik nog nooit in geloofd.

„Lewins inzicht was dat wanneer je een verandering wilt in gedrag, er een goede en een slechte manier is om dat aan te pakken. De goede manier is door het verminderen van de remmende krachten, niet door het vergroten van de drijvende krachten.
Volgens deze krachtenveldtheorie van Lewin grijpen we dus vaak naar het verkeerde instrument. We gaan duwen. We proberen de drijvende krachten te vergroten, vaak door middel van communicatie. In bedrijven klimt bijvoorbeeld de baas op de zeepkist en legt uit wat er moet gebeuren en waarom. Maar volgens Lewins theorie roept dat in de regel hooguit meer remmende krachten op. Niet handig.

Een beetje een klein voorbeeld, maar je zou ook kunnen denken aan: meer geld. “Meer passie” daarentegen klinkt alweer absurd.

Veel van de mensen die ik ontmoet in mijn werk, geloven in de trits ‘kennis – houding – gedrag’. Hun overtuiging is dat mensen eerst anders moeten gaan denken en iets anders moeten willen voordat ze ander gedrag zullen vertonen. Of het nu gaat om stoppen met roken, gezonder eten, meer sparen of een nieuwe manier van werken. Maar volgens Kahneman begint echte verandering juist met de realisatie dat deze aanpak in de regel weinig effectief is.

Kennis kan immers geen rol spelen. Dat moet nou toch wel duidelijk zijn. Houding? Heb ik ervaren als een moeizaam traject.

Iets aan Lewins voorstel lijkt correct: het opvoeren van drijvende krachten is kunstmatig: als ik iets wil dan zijn het vooral obstakels die me tegenhouden, de wil aanwakkeren voelt vreemd aan. Dat zit wel snor. Maar toch.. Het oogt een beetje als een fris briesje..

Dit “beste idee..

Bedankt, Ben-Daniel-Kurt!

Ben Tiggelaar – https://www.nrc.nl/nieuws/2018/04/20/het-beste-idee-ooit-in-de-psychologie-a1600239 20 april 18