Als alles toch een ander effect kan hebben dan verandert dat de zaak

“Na een jeugd vol „mini-trauma’s” werd Palsgraaf een onzekere, verlegen volwassene, die constant stress voelde over wat anderen van haar dachten. Tot de dag dat haar moeder stierf aan kanker. „Dat was een keerpunt”, vertelt Palsgraaf. „Ik dacht: als ik ook op mijn 64ste moet sterven, dan wel nadat ik van mijn leven heb genoten en iets positiefs heb neergezet. Nu, twaalf jaar later, voldoet de 47-jarige Palsgraaf aan alle vijf kenmerken van posttraumatische groei.

We zijn immers geen machines. Ons bewustrzijn beweegt in ondoorgrondelijke stappen – niet volgens wegen.. eerder volgen de weeën.

Maar hoe kunnen we hiervan leren zonder “meten is weten?”

Blijft het niet problematisch – aan je kleven – je hiervan los te rukken?

“Het idee dat tegenslag de aanzet kan geven voor een positieve verandering is al duizenden jaren oud. Het is terug te vinden in allerlei religies, mythen en verhalen. Maar pas vanaf eind jaren negentig wordt het ook wetenschappelijk bestudeerd, aangedreven vanuit de positieve psychologie, die focust op thema’s als kracht, weerbaarheid, vriendschap, geluk en levensvreugde.

Het kan pas wetenschappelijk onderzocht worden als het denkbaar is dat het voorspelbaar is. Maar als een oordeel erover zal zeggen dat “het niet mogelijk is” – wat zullen dan de kansen zijn? Welke actieradius gaat uit van Sartres mantra?

Als je bent opgevoed met het idee van een vrije wil, heeft dat dan geen enkel effect? Andersom: als je streng (consequent) bent opgevoed met het idee van predeterminatie, maakt dat dan helemaal niets uit?

Wat niet mogelijk is, is niet mogelijk. Maar als we dat niet kunnen vaststellen, waarom zouden we dan conservatief zijn?

En ik maar denken dat Churchills “black dog of dee” een treffend voorbeeld was!

“Er is ook de nodige kritiek op het idee van posttraumatische groei en het onderzoek ernaar. Een van de problemen is dat er vaak geen nulmeting bestaat van het welbevinden van de persoon vóór het trauma. Hoe kun je dan objectief vaststellen of een persoon is gegroeid? Bovendien kan het slachtoffers de druk opleggen dat ze ‘sterker’ uit een negatieve ervaring moeten komen. Als het niet lukt, kan het ze dieper in de ellende brengen.

Exact. Subjectieve bayesiaanse statistiek. Ellipsisme. Hoop geeft geen druk toch?

Hoe keek de Buddha daar ook weer tegenaan?

† Ykje Vriesinga – https://www.nrc.nl/nieuws/2017/12/27/een-trauma-kan-het-begin-zijn-van-geluk-a1586338 27 december 17