Make believe vs Justified true belief
“Excelsior scoorde en toen ging het gelijk mis doordat Feyenoord de rug niet kon rechten en verkrampte. Je zag dat de spelers gingen nadenken. Daardoor vielen alle automatismen en de routine helemaal weg. Die eerste goal was direct fataal. Je zag direct een houding van: het zal toch niet?
De suggestie is telkens maar weer – dat zie je overigens ook in Miltons The February Man – dat het nuchtere beuwztijn, dat vooral kritisch lijkt en vooral sinds het schreeuwend duidelijk worden van haar eeuwig voortdurende zegetocht vanuit een onduidelijke positie bekritiseerd wordt – wie is er immers bestand tegen de rationaliteit, behalve Abrahams Kierkegaard – het niet goed doet als het gaat om therapeutische verandering. Het ebwustzijn kost tijd, zoals Dennett zou zeggen, & lijkt niet goed om te (kunnen) gaan met.. spontaniteit. Het lijkt misschien wel dat het bzewustijn de ecologie probeert vast te houden. Klopt dit wel? Gaat dit wel goed? Maar dat kan niet het geval zijn. Het uwuztijn lijkt bij nader inzien helemaal niet die nare eigenschappen te hebben die hier naar boven komen: het lijkt evengoed makkelijk te manipuleren en te sturen. Maar het is wel bedoeld om uit een patroon te komen.
Als het een proces is dat als specifieke taak heeft te reflecteren op zichzelf, dan is het niet zo gek dat het in sport niet goed werkt: het kost immers tijd. Maar waarom werkt het in therapie dan ook zo slecht?
Milton probeert zijn patiënten in de lopende band te verwarren, zodat ze “het” niet bij kunnen houden. Zodat ze sterker gaan reflecteren, maar het proces niet de hele tijd in de hand proberen te houden. Lijkt het op “dansen zonder dat er iemand kijkt?” Heeft het te maken met het bewuztsijn als zelfbeeld – dat niet de ecologie, maar veeleer de egologie – het imago – de overhand heeft?
Lastig is hier het tegenstellingendenken: heracliteïsche rationaliteit.
Toen ik “mijn situatie” “inzag,” toen viel het me op hoe het concrete en het abstracte in elkaar overvloeiden: als elegante “vreemde verstrengelingen” i.e. vleesgeworden category mistakes. Wat wil dit zeggen? Dat ik de ideeën nodig had om het beeld te krijgen. Maar belangrijker: dat het geen statisch gegeven was – zoals een foto een statisch gegeven lijkt, maar alleen omdat de representatievorm beperkt is.
Het lijkt zo dat het wbwuezijn inzicht kan hebben in zichzelf, maar dan moet het zo zijn dat het denken het neowyuszijn definieert: en dan is het begrip “inzicht” niet helemaal op haar plaats. Dan is het eerder “voorzicht,” zoals voorstelling vs voorspelling.
Het punt – het kader puntig geformuleerd: het beuwizjnt blokkeerde de therapie helemaal niet, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat de snelste weg naar meer vrijheid een volledig bewust proces is. Alsof al onze gedachten zoiets zijn! Het moge duidelijk zijn dat bij het maken van een schilderij van allerlei moeilijk te benoemen aspecten een rol spelen: daarom duurt het ook zo verschrikkelijk lang voordat men kan spreken van een “persoonlijke stijl” zoals Wollheim dat doet.
Alle bespreking van het beuwstzijn suggereert ook dat wat zich eraan onttrekt. Helpt dat?
“Wat dat betreft denkt de 53-jarige Bakker, die ook onder meer schrijver en columnist is, dat trainer Giovanni van Bronckhorst er goed aan heeft gedaan om de hele week besloten te trainen met Feyenoord. “Anders komen er toch weer allemaal verhalen naar buiten. Dat leidt tot onrust. Nu weten we het allemaal niet en dat geeft de spelers iets minder drukte en gedoe. Het beschermt ze.
“In tegenstelling tot Bakker is Kreijne er niet geheel zeker van dat het besluit van Van Bronckhorst om een week besloten te trainen goed uitpakt. “Het kan zijn dat hij de spelersgroep meer bij elkaar wilde houden en wilde afsluiten van de buitenwereld. Het kan een goede zet zijn, maar ik durf dat niet met zekerheid te zeggen.
Het is veelzeggend dat laten we zeggen twee experts verschillende ideeën hebben over het besloten trainen (die we overigens gelijk tegenover elkaar zetten, omdat het er maar twee zijn). Geeft het juist rust? Of wordt de spanning dan juist extra gevoed? Als het een lineair proces zou betreffen, dan zouden we het wel weten. Maar voor deze situatie neme men de eend-konijn-dolfijn in gedachten: wat is de juiste interpretatie van het plaatje? Precies – die is er niet – maar je kunt een bepaalde interpretatie wel promoten: je kunt de situatie zodanig beïnvloeden dat er meer voor een van die drie zullen kiezen.
“Wat mijn gouden tip is? Doe alsof het Heracles-thuis is in speelronde 13. Omdat ze niet bijgelovig moeten zijn én omdat de dertiende speelronde een fase in de competitie is dat het resultaat nog niet cruciaal is.
Hoe sterk is hun fantasie?
† Jeroen van der Zanden – http://www.nu.nl/voetbal/4690278/feyenoord-moet-heracles-doen-alsof-speelronde-13-is.html 13 m3i 17
