De Nacht der Girondijnen
“Er waren in Pressers tijd veel historici die meenden dat de geschiedenis een bepaalde richting had: naar grotere vrijheid bijvoorbeeld, of naar de ontplooiing van een klassenloze samenleving. Zo niet Presser, die het historisch proces opvatte als zonder zin en de geschiedschrijving typeerde ‘als zingeving van het zinloze’. Het ging erom dat de historicus een verhaal zó presenteerde dat het de mensen overtuigde en hen hielp zich in de wereld te oriënteren. De historicus had in zijn visie niet alleen een verplichting tegenover de waarheid, maar ook – en misschien wel méér – een plicht tegenover zijn publiek.
Een geschiedkundige verplichting tegenover de waarheid is de verbeelding immers schatplichtig.
“Om te overtuigen diende de geschiedkundige de literaire kant van zijn ambacht te beheersen – wat helaas, zo meende Presser, te weinig het geval was. Zelf beheerste hij het volledige arsenaal van de romancier en benutte hij alle denkbare stijlmiddelen, ook sarcastische insinuaties die andere historici als te subjectief beschouwden en liever zouden vermijden – bijvoorbeeld de observatie dat keizer Wilhelm II, toen hij na de Eerste Wereldoorlog aan de Nederlandse grens asiel kwam vragen, voor het eerst heel Duitsland achter zich had.
Jacques, Jacob, Koos, je zat op het goede spoor! Dat geenszins recht is!
‘De woorden zelf dreigen in staking te gaan en ik moet dit bericht toch in woorden opstellen; ik kan toch maar niet zinloos gaan lallen: groomp, zoert, sfalf, gierp. Ach, het zou misschien de enige taal worden die de situatie adequaat weerspiegeld … Schrijf ik grammaticaal correct, algemeen beschaafd, dan lijkt, wat ik vertellen ga, zeker nòg grotere nonsens.
Want je wil schrijven zoals muziek klinkt. Onomatopeïsch. Zoogdierlijk-relationalistisch. Oprecht, waarachtig en ontdaan van Wissenschaft & Gesellschaft.
Bron: Jona Lendering – http://recensieweb.nl/klassieke-novelle-over-westerbork/ – 15 maart 8
