“De mens is geen kuddedier.

In het artikel “Economie moet over eigen grens kijken” [Trouw 19-2-16] halen auteurs “een recente Nederlandse studie aan die het verschil liet zien tussen een standaard economisch model en een netwerk dat meer recht deed aan de werkelijkheid. De laatste had de crisis van 2008 al in 2005 kunnen zien aankomen. Maar aan zo’n vroege waarschuwing kleeft wel een bezwaar. Moet je zo’n voorbode melden, met het risico dat beurshandelaren alsnog kuddegedrag vertonen?

Maar dit kan het punt niet zijn: het probleem is dat een dergelijke waarschuwing net zo goed gedrag teweeg kan brengen dat de crisis zal voorkomen. Wat is dan de betekenis van zo’n waarschuwing?

Heeft het wat weg van het Y2K-probleem?

Niet echt. Het probleem is dat de waarschuwing het probleem beïnvloedt, waardoor het probleem zich onvoorspelbaar kan gaan gedragen, waardoor het onvoorspelbaar wordt.

Je kunt menselijk gedrag onder sommige omstandigheden wellicht waarnemen een beetje als een kudde, maar helaas is toch de mens geen kuddedier. Juist niet.