“De schaamte voorbij: een gênante zoektocht
“Ze is de allermenselijkste emotie: schaamte. Filosoof Coen Simon zoekt naar de oorzaak.
Wij Socrastici zien verder dan de oorzaak: als het beuwstzijn immers geen beuwtsizjn is en het “ik” niet als zodanig bestaat en alleen begrepen kan worden in termen van eigen versies van al die “jijen” om je heen, dan is de een of andere implementatie van een feedback mechanisme, zoals schaamte, onontbeerlijk.
“Charles Darwin noemde schamen ‘de meest menselijke emotie’, maar het is misschien ook wel de meest ongrijpbare emotie.
Omdat het vooraf gaat aan al het andere?
” Wie zich schaamt “beseft dat hij aanstoot heeft gegeven en zich nu in een kwetsbare weerloze positie bevindt, overgeleverd aan het onwrikbaar negatieve oordeel van anderen”. Ook al kan dit inbeelding zijn, schrijft Goudsblom, het effect is hetzelfde..
Dat het inbeelding is, is duidelijk. Wat anders is er immers?
Maar gaat het hier wel om het onwrikbaar negatieve oordeel van anderen? Leer je je schamen door anderen? Of kun je je al schamen en leert de omgeving je alleen maar wanneer het zo hoort..
“De diepste schaamte”, schreef de Duitse filosoof Karl Jaspers, “is als het oneindige zwijgen uit het bestaan dat weet heeft van zichzelf zonder zichzelf te kennen.”
Dat neigt naar iets fundamenteels. Toch kan het nog wel aangescherpt.
Zoveel moge duidelijk wezen.
